Vai trò thiết yếu của các nguyên tố dinh dưỡng thuộc nhóm đa – trung – vi lượng (phần 2)
Bên cạnh các nguyên tố đa lượng như đạm, lân, kali, các nguyên tố trung lượng như canxi (Ca), magiê (Mg), lưu huỳnh (S) và silic (Si) cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh trưởng và phát triển của cây trồng. Mặc dù nhu cầu của cây đối với các nguyên tố này ít hơn so với các nguyên tố đa lượng, nhưng sự thiếu hụt chúng có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự sinh trưởng và năng suất của cây.
1. Vai trò của nhóm dinh dưỡng trung lượng đối với sự phát triển toàn diện của cây trồng
1.1 Canxi (Ca): Nền tảng vững chắc cho cây trồng
Canxi là một thành phần cấu trúc quan trọng của thành tế bào, giúp tế bào trở nên cứng cáp và bền vững. Ngoài ra, canxi còn tham gia vào nhiều quá trình sinh lý quan trọng khác của cây trồng:
Củng cố thành tế bào: Canxi giúp tăng cường độ cứng của thành tế bào, giúp cây chống chịu được các tác động cơ học và giảm thiểu tổn thương do sâu bệnh gây ra.
Điều hòa sự hấp thụ các chất dinh dưỡng khác: Canxi giúp điều hòa sự hấp thụ các chất dinh dưỡng khác như kali và nitơ.
Tham gia vào quá trình phân chia tế bào: Canxi đóng vai trò quan trọng trong quá trình phân chia tế bào, giúp cây tăng trưởng và phát triển.
- Triệu chứng thiếu Canxi ở cây trồng
Khi thiếu Canxi, triệu chứng biểu hiện trên cây cho ta thấy là đầu chóp lá và hai bên mép lá sẽ chuyển dần sang màu bạc trắng, sau đó hóa đen rồi uống cong và xoắn lại. Trên thân cây thường xuất hiện rễ phụ, lông hút, rễ sinh trưởng chậm. Khi đã bị thiếu Canxi nặng, hoa quả sẽ bị thối thành từng mảng, làm ảnh hưởng đến năng suất và làm giảm hiệu quả kinh tế.
1.2 Magiê (Mg): Trung tâm của quá trình quang hợp
Magiê là một thành phần không thể thiếu của phân tử diệp lục – sắc tố quang hợp chính của cây.
Quang hợp: Magiê tham gia vào quá trình hấp thụ ánh sáng và chuyển hóa năng lượng ánh sáng thành năng lượng hóa học.
Tổng hợp protein: Magiê cũng tham gia vào quá trình tổng hợp protein, một quá trình quan trọng đối với sự sinh trưởng và phát triển của cây.
Thiếu magiê: Lá cây sẽ bị vàng lá, bắt đầu từ các lá già và lan dần đến các lá non. Cây sẽ giảm khả năng quang hợp, dẫn đến giảm năng suất.
1.3 Lưu huỳnh (S): Thành phần của protein và vitamin
Lưu huỳnh là một thành phần cấu tạo của nhiều loại protein và vitamin trong cây.
Tổng hợp protein: Lưu huỳnh tham gia vào quá trình tổng hợp các axit amin chứa lưu huỳnh, là thành phần quan trọng của nhiều loại protein.
Tổng hợp vitamin: Lưu huỳnh tham gia vào quá trình tổng hợp một số loại vitamin như vitamin B1.
Thiếu lưu huỳnh: Lá cây sẽ có màu vàng nhạt, gân lá vẫn xanh. Cây sinh trưởng kém, quả nhỏ và chất lượng kém.
1.4 Silic (Si): Lá chắn bảo vệ cây trồng
Silic giúp tăng cường độ cứng của thành tế bào, lá và thân cây, giúp cây chống chịu được các điều kiện bất lợi của môi trường.
Tăng cường độ cứng: Silic giúp tăng cường độ cứng của thành tế bào, giúp cây chống chịu được các tác động cơ học và giảm thiểu tổn thương do sâu bệnh gây ra.
Chống chịu stress: Silic giúp cây chống chịu được các điều kiện stress như hạn hán, mặn, nhiệt độ cao.
Thiếu silic: Cây sẽ dễ bị nhiễm bệnh, sâu hại và các yếu tố bất lợi khác của môi trường.
2. Yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu dinh dưỡng của cây
Nhu cầu dinh dưỡng của cây trồng là một yếu tố phức tạp, chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau. Không chỉ phụ thuộc vào loại cây và giai đoạn sinh trưởng, mà còn chịu tác động bởi các yếu tố môi trường và điều kiện canh tác. Chẳng hạn:
Loại cây: Mỗi loại cây có đặc điểm sinh lý khác nhau, do đó nhu cầu dinh dưỡng cũng khác nhau. Cây họ đậu có khả năng cố định đạm nên nhu cầu đạm thường thấp hơn so với các loại cây khác. Cây ăn quả thường cần nhiều kali để tăng cường chất lượng quả.
Giai đoạn sinh trưởng: Ở mỗi giai đoạn sinh trưởng, cây sẽ có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau. Giai đoạn cây con cần nhiều đạm để phát triển thân lá. Giai đoạn ra hoa, đậu quả cần nhiều lân và kali.
Điều kiện đất đai: Đặc điểm của đất như độ pH, thành phần cơ giới, hàm lượng chất hữu cơ, khả năng giữ nước sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cây. Đất chua thường thiếu canxi, magiê, trong khi đất kiềm thường thiếu sắt.
Khí hậu: Nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm, lượng mưa ảnh hưởng đến quá trình sinh lý của cây, từ đó tác động đến nhu cầu dinh dưỡng. Ví dụ, ở vùng khí hậu nóng, cây thoát hơi nước nhiều nên cần bổ sung thêm kali để tăng cường khả năng chống chịu hạn hán.
Giống cây: Các giống cây khác nhau cũng có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau. Giống cây năng suất cao thường có nhu cầu dinh dưỡng cao hơn so với giống cây năng suất thấp.
Phương pháp canh tác: Các biện pháp canh tác như tưới tiêu, bón phân, làm đất cũng ảnh hưởng đến nhu cầu dinh dưỡng của cây. Ví dụ, việc sử dụng phân hữu cơ sẽ cải thiện độ phì nhiêu của đất, giảm nhu cầu bón phân hóa học.
Việc hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu dinh dưỡng của cây trồng là rất quan trọng để có thể đưa ra các quyết định chính xác trong việc bón phân, giúp cây trồng phát triển khỏe mạnh và đạt năng suất cao.
Các nguyên tố trung lượng đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh trưởng và phát triển của cây trồng. Việc cung cấp đủ các nguyên tố này sẽ giúp cây trồng khỏe mạnh, chống chịu được các điều kiện bất lợi của môi trường và cho năng suất cao.